Извадок од романот Дневникот на хулиганот на Сашо Димоски.

ПОТЕКЛОТО НА ХУЛИГАНОТ

ПАРАНОЈА

Не постои особена причина за запишување на времето. Постојат особени луѓе кои му даваат смисла на течењето, луѓе кои стануваат време. Така настанува вечноста – заради луѓето, течењето и значењето, исто како што човек кој се буди го осознава денот заради различното присуство на светлост во неговото опкружување. На тој начин, некој темен ден станува видлив и во видливоста се гледа некој случаен човек кој му дава смисла на времето во тој ден; затоа само светлината е мерлива, а мракот присутен. Така минуваат и се случуваат луѓето и деновите. Така времето значи. Така животот добива значење, исто како што едно пролетно утро работ од нејзиниот прерано облечен летен фустан се запна за моето око и таму остана, па не забележав дека отпарувањето на еден конец од работ на тој летен фустан значеше пришивање живот за мојот живот. Тој конец, долг колку сета ткаенина на нејзиното тело, ми ги заши очите и во зениците имав една боја наместо промена. Така се менував: како што се параше фустанот, така моите раце стануваа дом на некаква непознатија која се таложеше. Никогаш не можеш да знаеш колкав куп од конец може да има во еден фустан и како сиот живот може да се зашие со тој конец, да се закрпат дупките кои некои луге, места или настани ги отвориле и низ кои душата полека излегува. Човек мора да си ја спаси душата, да си ја закрпи, да ја зачува, а душата се негува само со луѓе кои знаат да ја разбудат нејзината особеност.

Во тој подранет летен фустан најдов еден мирис и никогаш не сретнав нешто друго кое исто мирисаше; ми се заглави во ноздрите и денес го носам како еден од многуте жигови по својата кожа – а ги направив многу, само затоа што никогаш не чекав времето да дојде и да донесе нешто, туку го барав и верував дека во секој настан и во секој човек постои некаква доблест која се лепи за луѓето. Сѐ уште верувам во тоа. Добрината може да биде начин на живот само ако човек избира и си го сака доброто за себе, а од добрина никој не бега.

Имав многу имиња и денес не знам кое име да го одберам за себе. Можеби е најдобро случајно да ја свртам главата за четириесет и пет степени во кој било правец и да претпоставам дека сум оној бедуин кој ќе здогледа чудо. Можам да се наречам себеси онака како што сакам, но ниедно име нема да ја опфати мојата суштина. Имињата не подразбираат суштини, подразбираат само појавност. И затоа работ од фустанот денес го нарекувам будење. Човек може да се разбуди заради случаен кошмар или заради наспаност, но постојат будења кои се налик на удар со тврд предмет по главата, удар од кој со години боли целото тело и заради кој по години местото се здрвува при промена на време.

Фустанот беше со боја на скапана вишна, сосема залепен за телото, со мал шлиц под задникот. Таа се движеше со мали и брзи чекори, како да доцни некаде. Ја гледав и во тоа гледање си го засладував утринското кафе. Во тоа време таа имаше едно име. Го знаев и знаев дека во двосложниот збор можам да замислам цели светови кои никој друг нема да може да ги види. Го прошепотив нејзиното име и по вториот слог устата ми остана малку подотворена. Таа сосема полека ја зафрли косата од десната страна на вратот и застана пред да ја помине улицата. Беше како привид кој излегува од некој сон и влегува во животите на луѓето и тие со години не можат да спијат. Беше и како средство за смирување кое дејствува по најголемиот умор и човек може да потоне како во река без дно.

– Хана – изустив.

Не се сврте. Не ме слушна. Можеби затоа што сакав да не ме чуе. Го повторував во себе сето она кое може да го роди една мисла, сето она кое може да го роди една мисла за еден човек, како сето добро на светот да можеш да го собереш во еден збор и секоја мисла да ти биде само тој збор.

Таа зачекори на улицата. Ја следев со поглед и во еден миг сфатив како вратот ми направи отклон од четириесет и пет степени кон лево. Во таквите моменти се пали некакво непознато место во главата и пролетта станува многу повеќе од годишно време, а фустанот со боја на скапана вишна добива боја на кожа која се носи цел живот. Така луѓето несвесно обојуваат други луге со себе.

Со брзо трепкање ги враќам очите во оваа соба. Во неа нема ниту еден конец. Нема ниту еден фустан.

– Хана – помислувам.

Човек кој се буди заради нечиј конец стравува од помислата дека токму на тој конец може да се обеси. Затоа постојат луѓе кои кројат прекрасни гардероби со многу конци. Со многу бои. Во оваа соба денес имам цело виножито и од тоа виножито земам по една боја кога во мене ќе се роди страв од наредните четириест и пет степени вртење на главата. Мора да постојат многу бои, само затоа што душата се кине на многу места и на многу места треба да се крпи. Нијансите меѓу боите во себе ги содржат оние совршени неправилности кои ги привлекуваат душите една кон друга. Со тие неправилности ги пополнуваме своите вдлабнатини и стануваме испакнатини за некои други, речиси закрпени души.

ХИСТЕРИЈА

Со часови можам да го повторувам ова име и со секоја поинаква интерпункција поинаку да го доживувам. Човек се доживува себеси различно во различни периоди од денот и различно се вреднува, нешто заради луѓето, нешто заради времето, но не можеш никогаш да обвинуваш некого заради својата вредност. Човек вреди онолку колку што сака да вреди и исто толку и не вреди. Со часови го повторувам ова име и во главата ми светкаат различни гласови кои го изговориле: гласот на некој пријател кој доцна во ноќта има потреба од нешто, гласот на некоја љубовница на некој перон кој заминува далеку, гласот во главата кој ги поврзува сите други гласови и сите други места. Се повторувам себеси и низ повторувањата одново се доживувам, а моето име во нејзиниот глас продолжува да звучи како милост меѓу два остри камења кои се удираат еден со друг.

– Животот не ми престанува ако ти не си во него – помислувам и ја подавам главата низ прозорецот, па го гледам градот кој престанува да биде мој и од кој се оддалечувам, од кој хируршки се одделувам. Понекогаш свесно се бега од среќните услови. Но, кој може да бега од среќата? Најверојатно само оној кој ја испробува во други околности кои би можеле да бидат среќни.

Се насмевнувам. Во тоа има голема добрина и тоа го правам за себе.

Ти ги паметам очите и сите солзи во нив. Себично и лошо. Повеќе лошо отколку себично.

Недостиг од разговор. Што да кажев? Дека сакам нешто друго? Нешто ново? Тука нема никаква љубов. Сега знам дека животот не престанува и дека во тоа нашето никогаш немало љубов. Јас и ти градевме некаков однос во кој си ја злоупотребувавме добрината еден со друг. Тука нема ништо љубовно. Нема сакање. Има сакатење. А не можам себеси да се сакатам. Грев е. Грев е да се сакатиш кога можеш толку, толку многу да сакаш. Сепак, немало ни среќни околности. Имаше среќни мигови, какви што има секој однос, впрочем. Но, јас не сум роден за среќни околности. Среќата се заслужува, како и љубовта. Животот ги носи како награда за трпението,  истрајноста и сите други случајни или намерни луѓе. И затоа се враќаат: секоја љубов и секоја среќа се враќа назад – во добрината или во злото, во некој нареден љубовник, во некој следен свет кој треба да се гради, а не можеш да го градиш светот од ништо. Кога почнуваш една приказна, во неа влегуваш со сите свои приказни, со добрите и лошите мигови од тие приказни, со сето она кое те направило или не те направило човек. Луѓето се, сепак, производи во настанување сиот свој живот.

– Зошто го направи тоа? – ме праша со пригушен врисок во грлото.

Молчев. Можев да премолчам, но верував дека вистината мора да се каже, дека љубовта подразбира вистина. Сѐ уште верувам во тоа.

– Затоа што ми треба нешто друго – одговорив тивко.

Изгледаше како смртно ранет ѕвер. Со крвави очи, со бесен израз на лицето, ѕвер подготвен да ти го откорне срцето. Седнав на малиот стол. Бев смирен.

– Заминувај! – прошепоти гневно низ забите.

– Добро – тивко одговорив и станав од столот.

– Заминувај! – викаше и повторуваше.

Ја затворив вратата од спалната соба и со голема брзина ги спакував сите свои нешта. Сите свои предмети.

Во љубовта не постојат виновници. Постојат жртви. Кога еден меѓучовечки однос се нарекува љубовен, тој мора да се гради, а градењето љубов најчесто е откажување од други работи. Откажување од други луѓе. Еден човек не може сам да биде и да гради љубов, не може сам да носи толкав товар. Љубовта мора да има двајца кои балансираат на краевите, колку она што е на средината меѓу нив никогаш да не се растури, туку само да се шири и во таа најголема возможна оддалеченост меѓу тие двајца кои балансираат на краевите да се најде најголемата блискост. Тоа никогаш го немаше меѓу нас.

Денес, кога некој друг ми го повторува името, тоа звучи како магија во испарувањето од утринското кафе, како некаков звук кој го разбираат само двајца за кои тишината говори на сите јазици на светот и секогаш си одговара на ист начин; двајца кои со иста добрина си негуваат животи и во кои   стануваат подобри за себе. Во една љубов човек мора да порасне за неколку нови добрини. Да биде добар за себе. Кога во еден живот се влегува со сето кое се поседува, тој живот добива нови квалитети и нови места кои треба да се пополнат. Љубовта не е ништо друго освен пополнување лични недостатоци на најдобар можен начин.

– Животот не ми престанува ако не си ти во него – повторив и ја вратив главата од прозорецот. Со поглед гледав како тој град и сите тие луѓе се губат во мракот. Во мракот. Некои работи остануваат во мракот. Таму треба да стојат: во мракот, меѓу заборавот и сеќавањето, секогаш отклонувајќи кон сеќавањето – колку да потсетат дека сите сме последица од некакви сеќавања.

РАЃАЊЕ

„Јас немам што да ти дадам освен овие страници и ова срце, сето во него и ништо скриено. Немам помое од тоа.  Сиот живот ми е тука, со едни или со други очи, со едни или со други присуства. Ти знаеш, во животот се талка само по светлина. А тука си, ми светиш под градите, ме грееш. Така топло, така убаво, така блиско. Сега знам дека има само една светлина во животот и дека има само една сила заради која можеш да го спасиш светот – кога некој ти сонува во сонот и кога сништата тежат колку сиот живот. Јас немам ништо друго за давање освен своите денови и деновите кои ме направиле тоа што сум денес. А ти си тука. Ми се смееш со очите. Ти се смеам со дишењето. Стануваме едно. Знаеш, не постои поголема среќа од онаа која се гледа со очите и се слуша со душата, а денес го гледам сето свое во твоите очи и можам да се удавам во нив само затоа што ти ме научи на подводно дишење. Знам дека има кој да ме спаси.

Така почнува. За љубов. Со љубов. Од љубов.

Сништата се секогаш меѓу луѓето.

Луѓето се секогаш меѓу себе.

Роден сум од среќни луѓе во среќни околности. За малку, можеби немаше воопшто да сум роден. Денес имам доволно години за да имам премалку и за премногу да ми тежат. Верувам дека оваа моја форма, човечката и најнесреќна во среќата, е последица од паѓањето од ѕвездите. Верувам во ѕвезди, сништа и толкувам среќа само затоа што среќата и љубовта се најуниверзални принципи според кои може да се живее, а ѕвездите се во сите нас.