Извадок од збирката раскази „Отсечки стварност“ на Ѓоко Здравески.
Проклетиот јас-раскажувач
Седеше секогаш на истото место. Цела година. При секое влегување, прво погледнував дали е таму – крај прозорецот. Ако беше таму, ќе се израдував. Ако не, тогаш знаев дека залудно сум доаѓал. За среќа, најчесто беше таму, ама за несреќа – јас никогаш не успеав да ѝ кажам колку сум среќен поради тоа. „Здраво“ – сѐ што ѝ кажував беше тој обичен збор. Потоа седнував на своето столче, кое беше блиску до нејзиното, и си ги ставав слушалките на уши.
Од тој миг почнуваше агонијата.
Двајцата седиме сами. Секој во својата клупа. Мрдам со нозете, божем во ритамот на музиката, а таа седи така и си мисли нешто. Никогаш не дознав што…
Тоа е единствената причина поради која жалам што не сум сезнаечки раскажувач.
Муабети
Седиме со Минатото на една клупа во паркот и им фрламе леб на гулабите. Минатото цело време нешто ми зборува, уста не затвора. Плус, цело време се повторува, тоапатоа. Плус, Минатото е едно огромно дебело суштество со виснат мев и маица на прерамки. Ја зафаќа речиси целата клупа. Можам само да се правам дека не го забележувам.
Кабаетлија
Одам во книжарница, налетувам на неколку нови изданија. Крв ми удира в глава, дланките почнуваат да ми се потат, морници почнуваат да ме лазат по грбот. Ги земам книгите, уште во книжарницата со страст почнувам да ги разлистувам, да ги читам содржините, првите реченици од поглавјата. Ги купувам и тргнувам накај дома со мисла дека сега кога ќе им седнам, до сабајле нема да ги оставам. Доаѓам дома и не знам која попрво да ја фатам. Од секоја читам по малце, ама никако да се зачитам. Горам во желбата да ги прочитам сите одеднаш, умот ми лета на сите страни и по кратко време се заморувам. Ги баталувам книгите и почнувам да се ашкам по дома или да тарашкам по евтини прикаски на интернетов. Љубопитноста ја заменувам со мрзливост. На умот така му е најудобно.
И со години така. Ене ги, купишта ме ѕиркаат од каршија, а јас, кабаетлија, во очи не можам да ги погледнам.
Хиерогамија
Се отвора небото. Светка. Некаде по планините удираат громови. Луѓето од пред зграда некаде набрзина се сокриваат. Мајка ми при секое светкање најпрвин се згрчува, потоа со дланките си го покрива лицето, а откако ќе згрми, вриснува и си ги тегне ушите надолу во исто време создавајќи со усните звук како да бакнува некого. Во меѓувреме трча низ станот, ги затвора сите прозорци, ги спушта ролетните и вика по нас да ги исклучиме телевизорите и компјутерот од штекер. Татко ми не го дава телевизорот. Секогаш е така. Мајка ми вика по мене да се приберам од терасата. Јас стојам спокојно и гледам во поројот пред себе. Се раѓа во мене нешто секојпат кога ќе се спојат небото и земјата.
Тава со ориз
Имам четири години. Мајка ми ме зема од градинка. Во едно ќоше од устата чувам изџвакано топче тава со ориз.
Затоа денес ниту голтам ниту плукам.
Талкачки ум
Спинот ни е во ДНК-кодот.
Додека ги местев книгите, ми текна ова со ДНК-спинот. Што е лево, што е десно? Во која рака се крие камчето? Прв кријам камче! Прв барам. За да видиме кој ќе жмури. Прво до сто, а после до триста. По пет. Првите три жмурења немаат спасување, првиот плукнат веднаш жмури. Затоа, најдобро е да жмуриш во третиот круг, така речиси сигурно нема да жмуриш во четвртиот, првиот во кој има „пу! за мене, пу! за сите“. Треба да си ептен смотан баш сите да те плукнат во цел еден круг. Во третиот круг сите се кријат далеку. Никој не си дозволува да биде прв плукнат. Зашто, од четвртиот круг почнува вистинската игра. Почнуваат дофрлувањата. Тогаш си сам против сите. Голема е веројатноста дека нема да се спасиш до крајот на играта. Потребно е да си брз во нозете, да си итар. Да бидеш буден и да имаш добра тактика. Да бидеш мирен и сосредоточен. И да имаш добра смисла за хумор. Не смееш да потклекнеш. Духот мора да ти биде бодар. А дете си, имаш само седум-осум години.
Не врне, не врне
Не дува, не дува
„Не врне, не врне! Не дува, не дува!“, скандира како во детска песничка една мајка со детенце во рацете додека трча кон влезот за побрзо да ги скрие од поројниот дожд.
„Не врне, не врне! Не дува, не дува!“, ечи во малечкото.
Дали е збунето? Дали нешто во него се бунтува? Дали кога ќе порасне, ќе умее да разликува вода од оган?
„Не врне, не врне! Не дува, не дува!“
Врне. Истура!