Извадок од книгата „Писмо за Глорија“ на Живко Грозданоски.
Деве Баир, недела, 2٠4٠’17, ≈16:40
Го спушта пенкалото врз белешките, станува од столчето, ги протегнува нозете. Со обете дланки се потпира на работ од масичката. Зјапа од високо во мозаикот од ситни зборчиња изнатискани околу импресумот на збирката песни: сè појасно гледа лавиринт од приказна. Се враќа назад на столчето и фрла поглед кон последниот залак риба во чинијата. Ја забодува виљушката во него, гризнува од парчето интегрален леб.
Џвакајќи, погледот случајно му застанува на кесата со овесни колачињата во торбата. Лили! Како можеше да ја заборави? Посегнува по телефонот. Каде ли е сега? Сигурно го чекала на автобуска. И тоа пред цели два-три часа! За миг си ја замислува како стои потпрена до некоја клупа со прекрстени раце и потколеници: ги загледува луѓето што се симнуваат од автобусот на „Транскоп“. Излегува и една мала група жовијални екскурзијанти развревени на македонски – а него го нема.
Мора да ѝ пише порака. Погледнува во мобилниот и – на екранот забележува нејзина порака. Ја отвора со мачнина во стомакот. Нормално: таа го чекала, него го немало. Го барала и во хотелот, го немало ни таму. И цело време му пишувала пораки. А тој не ѝ ни одговори.
Брзо удира со палците по екранчето (пораката треба да ѝ стигне што поскоро, нели), ѝ се извинува: се задржал, мора да почека на граница. Требало да ѝ пише веднаш, но… го позел таков бран… Ќе стигне во Софија вечер околу осум. Ќе ја почека на станица колку што треба.
Ја праќа пораката, се потпира на столчето, се загледува во високите прозорци пред себе, полека се смирува.
Лили. Се сеќава на летото во Перуџа. На универзитетот за странци, на часовите по театар, на Едоардо де Филипо и на Комедиа дел Арте. Потоа, разговорите за нејзината аматерска глума и за неговите студентски претстави. Прошетките до околните селца, улицата Виола бр.4. Навистина ли се случи сето тоа? Пладне е, по часовите лежат на грб еден крај друг врз тревата од еден мал парк близу до зградата на факултетот, гледаат во небото. Наоколу – никој. „Какво е нужно, за да бъде човек щастлив?[1]“, ја скусува тишината Лили. „Какво е штастлив?“, се врти тој кон неа. И Лили се врти кон него, го погледнува со костенливите очи. „Феличе“, вели насмеана. Повторно гледаат во небото. Нејзиното прашање е реторичко, јасно, но тој сепак почнува да размислува. „Традиција“, шепнува накрај, и таа одново го погледнува. „Традиција, во смисла повторување…“, се дообјаснува тој, „…обновување на искуството, цикличност… важна е ритуалноста во повторувањето…“, продолжува да меле, „…тоа е веројатно среќа – тоа чувство на вонвременост… на вечност“, додава, па и тој го врти лицето кон неа. „Оти, каде без вечност?“, поентира, и замавнува драматично со рака кон небото: мал самоироничен баласт за сладункавото, патетично излагање за среќата и вечноста.
Или она утро: чекорат од неговиот стан на улицата Виола до факултетот, подзастануваат пред една книжарница. Нему погледот му се задржува на една голема, убава книга на излогот: “Dizionario del teatro”. Автор (aвторка?) – Patrice Pavis. „Што не го купиш?“, прашува Лили. Тој се мурти. Да, театарот му е љубов, но сепак не му е главен интерес. Освен тоа… (не толку дискретно погледнува кон цената – €39). Лили ќе го следи летниот курс и цел септември, но за македонските студенти ова се последните денови во Перуџа, и парите со кои располага тој му се веќе испланирани: за сувенири, за патем, за секој случај. Но, не и за овој случај.
Или, музиката и светлата на баровите онаа ноќ над Порта Соле: седат со скрстени нозе на ѕидината и од срцето на градот гледаат во неговите најдалечни светла. Воздухот е млак, тој и Лили носат фармерки и кошули со кратки ракави. Лили најчесто носи кошули, добро ѝ стојат. Тоа е негова забелешка, која од третокласен комплимент смешно прераснува во тема на разговор. Подоцна, од неговиот мобилен се слуша мелодијата на „Јовано, Јованке“. Лили не знае за гитарата на Влатко Стефановски и тоа е тажен факт, но нему вечерва му оди во прилог. Сечат вотка со лимончело. „За што ќе наздравиме?“, ја крева тој чашата. „Еми…“ – на Лили ѝ сјаат очите – „…за Перуджа?“ „За Перуџа duemilanove![2]” „Наздраве!“ „На здравје!“
Сеќавањето му ги враќа мислите назад во ресторанот на границата и тој погледнува надолу кон белешките. Во мисли му доаѓа можна слика од претстојните случувања во Софија и по грбот му минува бран морници: а зошто да не е тоа можниот крај на утрешниот ден, и последната сцена од приказната што ја скицира? Да, ако лавиринтот што го градат овие белешки досега стануваше сè посложен, тоа би можел да биде излезот: по промоцијата на книгите, сите се заедно во некој ресторан, или во некој бар во Софија. Веќе е доцна ноќ, сите се омекнати од храната, од алкохолот и од топлината, а тој и Лили седат еден до друг. Тој ја крева чашата: „за што ќе наздравиме?“, ја прашува, „за Перуџа 2009?“. „За Перуджа 2009!“, ја крева и Лили чашата, се погледнуваат. На Лили ѝ сјаат очите.
„Да, тоа е тоа…“, си вели тој и сиот растреперен посегнува по пенкалото. Градите му се шират од благодарност, телото му пулсира од возбуда.
[1] „Што е потребно за да биде човек среќен?“
[2] 2009