Воден знак (извадок)

Извадок од книгата „Воден знак“ на Јадранка Владова.

Клетва
Да се навива за оние што сигурно ја губат борбата.
Да се навива за оној што во арената се смее низ скршени заби со својот крвав, млад, убав јазик.
Да се навива за оној што заборавил, што пелтечи туѓи причини, свој пораз, молчи туѓи измами.
Да се навива за сиромашните духом што имаат храбри соништа со заборавени места, настани, љубови . . . (Дење не се сеќаваат).
Да се плаче со оние што знаат.
Да се липа неутешно. Скраја. Бидејќи во недоверба поттурнат.
Да се шмука, речиси паразитски меѓу корењата им. Од отровот заеднички и лекот.
Да се липа неутешно. Колнејќи. За дека не ти дале да си едно

Шминкање
Со мрсен крем да се премачка лицето. Да се смета на далекусежното дејствие. / Брчките ќе задоцнат /.
Со пудра да се прекрие предавничкото руменеење.
Посебно внимателно да се осенчат очите. (Од длабоки сенки да ги демнат стапиците.)
Трепките водоотпорно премачкани. (На солзите да се смета однапред).
Устата да се остави така. Зошто да се троши кармин за блага насмевка кога по шлаканиците аглите на устата ќе пукнат во кикотлива, зјапната смеа?

Паралелна глетка
Работната маса со расфрлани книги. Стуткани ливчиња во кои пречкртаните реченици се обидувале да напишат расказ. Во ова време на денот е бесмислено да се вклучи светилката. Полутемнината со својата половина светлина не и дава супериорно да заболскоти. Сепак. Ја вклучувам светилката задржувајќи ја раката високо над главата. Се протегам со пријатни морници од растегањето на мускулите и од мислата дека е слатка ваквата самотија. Никој друг веќе не работи во зградава.
Погледот низ ролетните како во кафез ги здогледува гранките побелени од товарот на снегот, џамијата што остро се провира низ облаците, стутулените силуети на куќите отспротива … Бавното мазнење на мускулите секнува по погледот врз момчето загледано во мојот прозорец.
Не му ги распознавам очите. Има кусо палто и рацете му се стуткани врз градите. Можеби држи нешто.
Стаписана, небаре фатена во непростлив злостор, гледам во момчето чии очи, невидливи, секако светкаат загледани во мојот прозорец.
Споро, по многу време, олеснително го разврзав грчот, откако со неговите очи се видов себе си, зачудена, подзастаната пред некој беспричински, важен чекор, во светлосна клетка што темните риги на ролетните ја престориле во кафез.

Ретроспектива
… (на) нашиот сакан режисер.
Долго мртов.
Тоа е настан поради кој се подготвува срцето. Сеќавањето на веќе видените филмови го забрзува дишењето, а нова возбуда се раѓа поради иикогаш невидените што ќе се прикажуваат само една вечер.
Цел час порано стасуваме во киното. (Не е важно кога сме заедно. Разговараме. Времето минува). Седнуваме блиску до платното. Поради кусогледоста ќе беше доволно и три реда поназад. Тука сме поради деталите: ќе видиме проѕирни капки, растегната нишка пајажина меѓу две гранки што го пропуштаат сонцето, коренчиња од полуоткорната билка, седало од птици, стапки од дете во мека земја, женска насмевка загледана во нешто невидливо и далечно, љубов, ќе ја видиме распослана на необични места — несогледливи од поголема оддалеченост.
Стуткани во топли палта, допрени со рамениците, палиме оган во судирот на здивот меѓу зборовите.
А станува сѐ постудено со секое ново отворање на вратата што ги пополнува столчињата. Студенилото низ прстите се искачува до колениците.
По една рака, во заедничка тупаница, ни е стоплена. Другата како камена грутка ја држиме во спротивните џебови.

Но, светлината од платното нѐ огрева. Како блескаво сонце. Само се насмевнуваме. Поради чудата во платното. Рацете во заедничкиот џеб сѐ почесто го засилуваат допирот како сигнал дека некоја ронка треба да се здогледа, дека треба да се мирисне ветерот што ја поместил детската коса, да се слушне бубачката, да се допре рапаво стебло.
„Јас летам!” — извикува со среќен глас артистот. Ние без да се погледнеме го напуштаме заедничкиот џеб. Ги слекуваме палтата оставајќи ги врз подот. Ги собуваме чевлите и со високо засукани ракави влегуваме во пролетниот ден кога толпата зазјапано гледа во летачот.
Има многу луѓе. Ни збивтаат во тилот.
Знаеме од сопственото искуство на филмофили дека гледачите во темните кино-сали не можат се да забележат. Ни најстрасните. Затоа, против сите правила се загледуваме кон камерата зад која со стуткани веѓи, но низ насмевка нѐ гледа упорно нашиот Тарковски.
Доволно е.
Знаеме, веруваме во неговиот гениј кој ќе умее нашата несоодветна облека и однесувањето во овој кадар да ги скрие со рез по кој — во своите чевли, само нагрнати со палтата ќе ги гледаме неговите води води води води.
води води води

Сродност
Со скептична насмевка што ја поткрева левата веѓа ја поземам книгата јапонски раскази. Помислувам дека минало времето кога лаички се читало, со предубедување дека тој народ со вкочанети, речиси куклести движења е во некој подруг, поинаков, неразбирлив свет. Туѓ, страшно туѓ низ конвенциите за убавото однесување и со најблиските …

Без верба дека Јапонците во таа насока се смениле и со недоверие во сопственото менување, ја отворам книгата. Ништо сосема „чисто јапонско” нема во првите редови.

Јас сум во еден човек низ чии очи гледам празна железничка станица, празно купе, дневен весник. Туѓото писмо не ме допира. Лизгам само по насловите а тие, така препознатливо говорат за времето, за војните на различните родови во човештвото, за злосторите што на сите точки на земјата ја спречуваат апсолутната победа на Љубовта.
Возот тргнува и низ прозорецот здогледувам едно од прекршените движења со кои Јапонците изразуваат благодарност и почит. А потоа, во тажната внатрина препознавам свои чувства, во потполната темнина под затворените очи: мачнина, незадоволство, здодевност, нетрпение во бесмислените патувања каде не е важна целта туку сменувањето на состојбата.

Ги отворам очите при тресокот на вратата. Страшен провев. Се соочувам со „локалното”: млада девојка, речиси, девојче, — секако во кимоно и секако со карактеристично прибраната коса.
Неговата изнервирана внатрина вели да ја гледам како грдо, необично грдо и просто суштество. А нешто во мене се бунтува. Можеби сум немоќна, толку грд да замислам некого што за мене го има шармот на егзотична сенка, призрак и кукла што како декоративно средство треба да дообјасни некое милје. Немам сила за такви нијансирања. Таа седи во спротивниот агол на купето. Со стиснати очи ја погледнувам в лице, во грубите образи, па во испуканите раце кои така го повредуваат неговото чувство за склад, како што не повредува и најмалата брчка врз туѓото лице, а кај себе не ја препознаваме и подлабока и погрда.

О, потврдувам, девојчето е самоволно и непристојно. (Кога се отвора прозорец се прашува за дозвола).

Знам дека возот во тунелот тргнува во сосема спротивна насока. Чадот задушува. А уште потешко го поднесуваат оние со астма. И — заедно кашламе (јас можеби по малку солзам) додека девојчето безгласно, а со возбуда која од дното на душата извикнува, им ги фрла плодовите (оние од насловот!) на своите размавтани браќа, на некаква полјанка, под овој насип, пред некаква малечка куќа која не се прима како сиромашна само поради смаленоста од далечината . . . Просторот меѓу нас, или брзината на движењето на возот, ја избришале косината на нивните очи и нацртале само тркалезни букви „О” на нивните лица — далечни жолтеникави дамки. Како гладни птици. Со кренати рачиња ги дочекуваат плодовите како последен поздрав на сестрата што заминува, не се знае каде (тој само со делче од умот сугерира дека можеби ќе слугува во големиот град). Девојчето со испразнет скут се престорува во најубавото суштество на светот бидејќи духот е подготвен да стави равенство помеѓу добрината и убавината.

Претходната тага и резигнацијата, здодевноста
стануваат сосема бесмислени.

Подоцна откривам дека тој не издржал. Умрел од/со веронал. Тој секако, умен и прекрасен во својот чуден, непојмлив јапонски свет, знаел за латинското значење на четирите први букви во освоето оружје.

Има многу смртоносни вистини.

Како магична формула долго повторувам едно јапонско име до леснотијата со која природно велам Рјуносуке Акутагава.

Напишете коментар

Вашата адреса за е-пошта нема да биде објавена. Задолжителните полиња се означени со *